• +90 212 702 00 00
  • +90 532 281 01 42
  • info@muayene.com
trarbgzh-TWenfrkadefaru

Gözetim Hizmetleri

Havalandırma Tesisatı Projesi

Havalandırma projesi bağlamında hizmet veren TÜRCERT mühendisleri, altyapınızı iyileştirme ve en iyi sonuçla havalandırma projelerinizi yapma garantisi vermektedir. Havalandırma projeleri için öncelikle havalandırma sistemlerini kısaca tanıyalım.

Tek Kanallı Sistem
Tek kanal besleme sistemi düzenlemesi; havayı belirli bir sayıdaki bölgeye ulaştırır. Tek kanal sistemi, bütün bölgelere, o bölgelerdeki gereklien düşük hava sıcaklığını sağlayacak beslemeyi yapar. Bölgeler içindeki bir oda termostatı ve kol ayrımındaki bir ısıtıcı yardımıyla, her bir bölgeninsıcaklığı kontrol edilir. İstenen en küçük havalandırma miktarı, dış havadamperleri minimuma ayarlanarak yapılır. Aşırı soğuk ve aşırı sıcak havalarda dış hava damperleri en düşük değere ayarlanır, fakat ılık havalarda bunlar açık olabilir.

Çift Kanallı Sistem
Çift kanal besleme sistemleri ise her bir bölgeye biri sıcak diğerisoğuk hava gönderen iki kol gider. Bölgedeki istenen oda sıcaklığını
ayarlamak için bir karışım odasında sıcak ve soğuk belirli oranlardakarıştırılır.

Dönüş ve Egzoz Sistemleri
Dönüş ve egzoz sisteminde ise bir besleme devresinde bulunan kol çıkışları yerine, izafi olarak daha çok sayıdaki kol girişleri ile karakterizeedilebilir. Bir klima kanal devresinin dönüş hava kısmı ve bir fabrikanın egzoz kanal devresi bu tip sistemlere tipik örneklerdir.

Hava hareketini sağlayan kuvvetlere göre üçe ayrılır:

Doğal havalandırma: Havanın hareketi ve dolayısıyla yenilenmesisıcaklık farklarına ve rüzgar etkisine bağlıdır. (Baca ve rüzgar etkisiyle)
Doğal-mekanik havalandırma: Rüzgar etkisiyle çalışan baca aspiratörleri örnek olarak verilebilir.
Mekanik Havalandırma : Bu tip havalandırmada havanın haraketini bir vantilatör temin eder,

Buda 3 şekilde olabilir;

Mekanik girişli doğal çıkışlı (vantilatörlü)
Doğal girişli mekanik çıkışlı (aspiratörlü)
Mekanik giriş ve çıkışlı (vantilatör ve aspiratörlü)

Havalandırma Katsayıları Değişim ve Yenileme Sayıları
Ahırlar 8-15
Ameliyathaneler 6
Analiz Lab 7-8
Banyolar 6-10
Basımevleri 10-15
Bekleme Odaları 7-8
Büyük Mağzalar 7-8
Depolar 5-10
Dinlenme Odaları 7-8
Doğramacılar 10
Duş Alanları 15-20
Duş Kabinleri 15-20
Dükkanlar 6-15
Et Lokantaları 20-30
Ev Tuvaletleri 10-15
Fotokopiciler 12
Fırın atölyeleri ( ergitme ve ısıl işlem fırınları ) 30-60
Galvanik Banyolar 25
Gece Kulüpleri 18
Giyinme Odaları 8-12
İş Yerleri 12
Kaportacılar 20-40
Kilerler 10
Klinikler 5
Konferans Salonları 10
Kuaförler 10-15
Kuru Temizlemeciler 30-40
Kütüphaneler 5
Marangozlar 10
Medikal Ofisler 2-4
Moteller 10-15
Müzeler 5
Ofisler 6-7
Okullar 5-7
Oturma Odaları 3-6
Pet Shoplar 15-30
Pizzacılar 20-40
Publar 8-14
Restoranlar 8-15
Restoran Mutfakları 25-35
Self Servis 10-20
Seralar 4-10
Spor Malzemeleri 8-15
Süper Marketler 5-10
Tabakhaneler 10
Tamirhaneler 15-30
Tiyatrolar 6-8
Umumi Tuvaletler 10-15
Veteriner Klinikleri 10
Yatakhaneler 5
Yatak Odaları 2-4
Yer Altı Çamaşırhaneleri 30-40
Boya atölyeleri 30-60
İşleme atölyeleri 6-10
Bankalar 2-4
Otel barları 4-6
Çamaşırhaneler 20-30
Ekmek fırınları 20-30
Bürolar (*) 4-6
Kafeterya ve kafeterya barları 10-12
Kargo ambarları ( genel olarak )
İçinde et, yumurta vb cinsinden besin 6-10
maddeleri bulunan gemi ambarları 10-20
Kantinler 4-6
Fotoğraf stüdyolarında bulunan karanlık odalar 10-15
Mantarlıklar ( mantar yetiştirilen mahaller ) 10-20
Sinemalar (*) 10-15
Ticari mutfaklar veya okul mutfakları 15-20
Ev mutfakları 10-15
Fabrikalar ( genel olarak ) 6-10
Dökümhaneler 20-30
Gemilerdeki meyva ambarları 20-30
Garajlar ( oto bakım ve onarım mahalleri ) 6-8
Toplantı salonları ( * ) 4-6
Hastahaneler 4-6
Laboratuarlar 4-6
Lavabolar 10-15
Yüzme havuzları 20-30
Kümeshaneler 6-10
Konut mahalleri 1-2
Lokantalar 6-10
Bilardo salonları 6-8
Kazan daireleri 20-30
Sınıflar 2-3
Kulüp salonları 8-10
Dans salonları (*) 6-8
Makina daireleri 20-30
Gemilerde dinlenme salonları 10-20
Boyahaneler 20-30
Tiyatrolar ( * ) 10-15


(*) İşareti bulunan mahallerin içinde sigara içilmesi halinde , tabloda belirtilen saatteki hava yenilenme veya değişim sayılarının iki katına çıkarılması gerek görülmüştür.

Örnek verecek olursak ;
10 metre uzunluğu 5 metre eni olan bir fabrikanın yüksekliği 4 metre olarak varsayarsak
10 x 5 = 50 m²
50 x 4 = 200 m³ olarak hava değişim sayısı 6-10 alındığından ortalama 8 hava değişimi alırsak,
200 x 8 = 1600 m³/h olarak hesaplanmaktadır.

Bölüm 1. Tasarım Stratejisi’nin Geliştirilmesi

1. Sistem Gereksinimlerinin Karşılanması:
Doğal Havalandırma Sisteminin tasarımında, çevresel performansı etkileyen iki önemli faktör dikkate alınır.
İç hava kalitesini yeterli düzeyde tutmak için havalandırma,
Diğer sistemlere ek olarak havalandırma özellikle yaz aylarında binanın aşırı ısınma eğilimini azaltır.
Doğal havalandırma stratejisi diğer sistemler tasarlanırken de göz önünde bulundurulmalıdır. Bina tasarımı yapılırken doğal havalandırma hesaba katılmalıdır. Dikkat edilmesi gereken faktörler:
Yeterli akustik çevre: Doğal havalandırma açıklıkları dışarıdan içeriye ses geçişini artırır. Binanın konumuna bağlı olarak bu durum belirleyici bir faktör olabilir. Ayrıca doğal havalandırma yapılan binalar mahalin termal kapasitesini artırmak için fazla miktarda çıplak beton içerir. Bu tarzda büyük alanlar uygun akustik çevrenin sağlanması için dikkatle dizayn edilmelidir
Duman Kontrolü: Duman, doğal havalandırma yollarını takip edebileceği için, yangın güvenlik sistemi, doğal havalandırma sistemiyle entegre çalışabilmelidir.
Sağlık ve Güvenlik: Doğal havalandırma açıklıklarının birçoğu taban düzleminden oldukça yüksekte konumlanacaktır. Böylelikle, Yüksekte çalışma kuralları ayrıntılı olarak dikkate alınmış olacaktır.
1.1. Havalandırma:
Havalandırmanın asıl amacı, havada bulunan kirleticileri ortada kaldırılarak ya da etkilerini azaltarak iç hava kalitesini belirli düzeyde tutmaktır.
Gerekli iç hava kalitesini sağlamak için yönlendirme Approved Document F’de sağlanmıştır. Burada yer alan oranların üzerinde havalandırmada yapılabilir. Fakat bu yüksek değerler tazelik algısını değiştirecek ve enerji harcamalarının artısı olarak kendisini gösterecektir. Yeterli iç hava kalitesi için Approved Document F’de üç strateji yer alır:

(a) Dışarı atarak Havalandırma: Kirleticilerin atılması için iç hava dışarı atılır ve dış hava ile yer değiştirilir.

(b) Tüm Bina Havalandırması (Besleme ve dışarı atma): Diğer kirleticilerin dağıtılmasını ve etkilerinin azaltılmasını sağlar

(c) Temizlik Havalandırması (Purge ventilation): Yüksek konsantrasyonlu kirleticilerin ortadan kaldırılmasıdır. Bu yüksek konsantrasyon örneğin bir boyama tadilat sonrası ya da kaza sonucu ortama yakıt salınımı ile olabilir. Temizlik havalandırması arka plan havalandırmasından biraz daha güçlüdür. Yüksek düzeyde kirleticilerin miktarını düşürmenin yanında fazla ısının ortamdan atılmasını da sağlar. Yaz aylarında termal konforun oluşumunu kolaylaştırır.

Örnek Doğal Havalandırma UygulamasıTüm bina havalandırması için tavsiye edilen miktar 10lt/sn kişi olarak verilmiştir (CİBSE Guide A ve Approved Document F’de). Bu miktar havalandırma miktarı ile sağlık arasındaki korelasyon göz önüne alınarak belirlenmiştir. Doğal havalandırmalı binalar sabit havalandırma değeri sağlamayacağı için eşit değerde hava kalitesinin sağlandığı gösterilmelidir. Bunu göstermek için, doğal havalandırma ile sağlanan iç hava kalitesinin, 10lt/sn kişi sabit havalandırma ile sağlanan iç hava kalitesi ile aynı olduğu gösterilmelidir. Bu hesap ve ölçüm yapılırken binanın dolu olduğu zamanlar göz önünde bulundurulmalıdır. Benzer bir hesap doğal havalandırmanın bir benzeri olan değişken havalandırma için de yapılabilir. İki durumda da dış CO2 konsantrasyonu için sınır değerleri ve binanın doluluk oranı eşit alınmalıdır.Doğal havalandırma ile elde edilen CO2 oranı,mekanik havalandırma ile elde edilenden yüksek olmadığı sürece doğal yöntem seçilir. Ayrıca doğal havalandırmada elde edilen maximum konsantrasyon da maksimum eşit değerini geçmemelidir. İç hava kalitesini (IAQ) aracı, bu hesaplamaların nasıl yapılacağını göstermek üzere ekte yer almaktadır. Şekil 1’de gösterilmiştir.

1.1.1. Havalandırma Kontrolü
Bir sisteme doğal havalandırma uygulanacaksa , sistemin belirli bir aralıkta olmak şartıyla, düzeyi kontrol edilebilir bir havalandırmaya imkan vermesi gerekir. Bu aralık saatte 0,5 (Air Change per Hour) ile 5 kere arası değişebilir. Ayrıca bina boş olduğunda havalandırmanın tamamen kapatılabilmesi mümkün olmalıdır. Özellikle kişiler hava kirliliği için birincil neden ise bina boş iken havalandırma yapılmayabilir.

Gerekli havalandırma miktarını karşılamanın yanı sıra, özellikle kış aylarında, cereyan nedeniyle oluşabilecek konforsuzlukları önlemek üzere tasarlanmalıdır. Özellikle ofislerde bu durumu önlemek için hava giriş menfezleri yukarıda döşemeden 1,7m yüksekte bulunmalı.

1.2. Yaz aylarında Aşırı Isınmanın Kontrolü:
Yaz aylarında oluşan aşırı sıcaklık, doğal havalandırmanın yapılabilirliğini etkileyen en önemli unsurdur. Doğal havalandırmanın soğutma potansiyeli hakim mevsim şartlarına ve bina içindeki insanların termal konfor koşul beklentisine bağlı olarak değişir.

Tahmini olarak, doğal havalandırma sistemleri, 30-40 W/m² değerine kadar olan ısı yüklerini karşılayabilir. İklim değişikliği belirgin düzeylere ulaşırsa bu tahmini değer aşağı çekilmelidir. Kişilerin iklim değişikliğine adaptasyonu bu değerin değişmemesini sağlayabilir. Genellikle kabul edilebilir yaz koşullarına ulaşmak için, tasarımda ve işletmede üç ana unsur göz önüne alınır:
a. Güneş ışını kontrolü iyi yapılarak iç mahallere aşırı güneş ısı kazancı engellenir.
b. İç kazançlar makul düzeylere çekilmelidir. (insan, cihazlar, aydınlatma)
c. Yaz aylarında en sıcak zamanlarda iç hava sıcaklığı 25ºC’yi aşabilir.

Fakat iyi dizayn edilmiş bir binada, geliştirilmiş hava hareketi ve soğutucu ortalama radyant sıcaklıklar yardımı ile bu durum tolere edilebilir düzeye gelir.

1.2.1. Güneş Işını kontrolü:
Önümüzdeki CIBSE TM³7: Geliştirilmiş solar kontrol dizaynı, solar kontrol performansı hakkında ayrıntılı bilgi ve yönlendirme içerecektir. Aşırı ısınmayı belirli bir düzeye indirgemek için bazı önlemler alınabilir Bunlar:

Pencere boyutu ve yönü: Bu faktör binanın genel organizasyonu ile ilgilidir. Pencerelerin çevre binalar tarafından gölgelenmesi ya da binanın diğer bölümleri tarafından gölgelenmesi solar kazancı azaltabilir.
Boyama, film ve kaplamalar (Pencereler için) Cam teknolojisinde yeni gelişmeler sonucu, görüşü etkilemeyen fakat sadece belirli dalga boyundaki ışınları geçirebilen özel kaplamalar ile solar kazanç azaltılmıştır.
Jaluziler: İçeride, ara düzlemde ya da dışarıda yer alabilir
Çıkıntılar, Yan kanatlar, panjurlar: Bu tip solar kontroller yön bağımlıdır ve her cephede farklı kontrol tipleri gerektirebilir. Ayrıca bina estetiğini de oldukça etkiler.

Bu farklı sistemlerin performansı (tek tek ya da birlikte) efektif toplam solar enerji iletimi ya da efektif g- değeri ile sayıya dökülebilir. Bu değer, en sıcak zamanda pencere ve gölgeleme elemanından geçen toplam solar ısı kazancının, aynı koşullardaki bir açıklıktan geçen solar kazanca bölümü ile hesaplanır.

Küresel ısınmanın muhtemel etkilerine ek olarak, diğer etkiler de yüksek iç sıcaklıklara yol açabilir. Bu etkiler de doğal havalandırma tasarlanırken göz önünde bulundurulmalıdır. En önemli etki, kentlerin büyüyüp iki kentin birleşmesi ile oluşun ısı odası etkisidir. Bu durum özellikle gece sıcaklıklarını yükseltir. Bunun sonucu olarak gece havalandırması ile binanın ön soğutulması zorlaşacaktır. Isı odası etkisi ile ilgili ayrıntılı bilgi CIBSE Guide A’de verilmiştir.

1.2.2. iç yüklerin kontrolu:
Üç önemli yük vardır.
a. İnsanlardan gelen yük
b. Aydınlatma yükü
c. Cihazlardan gelen yükler.

1.2.3. Konfor BeklentileriÖrnek Doğal Havalandırma Uygulaması
Aşırı ısınma değerlendirilirken önemli olan durum, kabul edilebilir ısıl konfor koşullarının belirlenmesidir. Isıl konfor; psikoloji ve kültürün bir birleşimi ile farklılık gösterir. Kabul konfor koşulları iç mahalde yapılan aktiviteye, kişilerin kıytafetlerine, sıcaklıklara, hava hızlarına ve neme bağlı olarak değişiklik gösterir.

Doğal havalandırmalı binalarda, normal havalandırma yapılan binalara nazaran daha değişken hava sıcaklığı elde edilir. Fakat bu durum, daha az konfor elde edildiği anlamına da gelmez. Yaz aylarında hava hareketi, büyük açıklıklar yardımıyla artırılarak konfor algısında değişiklikler yapılabilir. Fakat bu uygulama yapılırken oluşacak aşırı cereyan engellenmelidir. Şekil 2’de görüldüğü üzere 0.25 m/s hava akışı, kuru termometre sıcaklığında 1K’lik düşüş sağlamaktadır. Bu hava hızları sadece yaz aylarında uygulanabilir fakat doğal havalandırmanın etkilerini göstermek için çarpıcı bir örnektir.

Soğutma faydasını artırmak için gece havalandırması yapılabilir. Bu uygulama, geceleyin nisbeten düşük olan dış sıcaklıkların avantajını kullanarak binanın ön soğutmasını sağlama ve ortalama ışıma sıcaklığını düşürme prensibine dayanır. Ortalama ışıma sıcaklığının düşürülmesiyle, mahalde hava sıcaklıkları artsa bile konfor koşulları sağlanır. Isıl kapasite artırılarak, binanın her bir derece ortalama ışıma sıcaklığı artışına bağlı olarak depolayabileceği ısı miktarı artırılır ve böylece mahalin termal konfor koşullarını sağlama kapasitesi artmış olur. Şekil 3’te ısıl kütlenin avantajı gösterilmiştir. Bu şekil ısıl kütle ve gece havalandırmasının iç sıcaklığa olan etkisini göstermektedir. Gece havalandırması olmayan ve hafif ısıl kütleye sahip bir bina ile gece havalandırmalı ve yüksek ısıl kütleye sahip iki bina arasında 5K’e varan sıcaklık farkları gözlenir.

1.3. Akustik Performanshttp://www.tesisat.com.tr/dokumanlar/100/TARSU_3.jpg
Belirgin dış ses kaynaklarının varlığı doğal havalandırmanın uygulanmasını en çok zorlaştıran faktördür. Bu sorunun iki ana çözümü vardır:

Havalandırma menfezleri, ses kaynağından uzak olan tarafa yapılır. Eğer ses kaynağı trafik ise , bu açıklıkların trafik olmayan tarafa yapılması aynı zamanda doğal havanın temiz olmasını sağlar.
Havalandırma açıklıklarına akustik perdeler eklenebilir. Özellikle okullar için doğal havalandırma ile birlikte akustik performansın iyi olması çok önemlidir. BB93’te akustik performans ile doğal havalandırmanın bir arada sağlanması için tavsiyeler yer alır. Şekil 4 akustik korumalı havalandırma açıklığının pencere kenarı ve çevresel ısıtma ile entegre edilebileceğini gösterir.
1.4. Doğal Havalandırma ve Karma Mod
Yukarıda anlatılanlar bir binada doğal havalandırma uygulaması yapabilmek için hangi şartların olması gerekliliği üzerineydi. Bunun yanında bir binanın bütün alanlarının aynı sistemle havalandırılması zorunlu değildir. Farklı bölümlere, farklı stratejiler, farklı zamanlarda uygulanabilir. Buna karma mod yaklaşımı denir. CİBSE AM13’de ayrıntılı olarak anlatılmıştır. Karma mod için çeşitli yaklaşımlar aşağıda yer almaktadır.

a) Şartlı karma Mod:
(Contingency mixed-mode)
Mahalde esneklik ihtiyacı olursa bu sistem kullanılır. Bu tip sistemlerde iklim değişikliği veya kiracının isteğine bağlı olarak artabilecek soğutma yükü düşünülerek tasarım yapılmalıdır. Burada yapılacak öngörü, ek sistemlerin kurulabilmesi için döşeme ve tavanda bırakılacak boşlukları da içermelidir. Ek esnekliğin getirdiği maliyet, gereksiz yere yapılacak olan iklimlendirmenin getireceği işletme ve kurulum maliyetiyle kıyaslanmalı ve karar verilmelidir.

b)Bölgelenmiş Karma Mod :
(Zoned mixed-mode)
Bu mod, binanın farklı bölgelerinin farklı kullanım amaçları olduğunu göz önüne alınır. İklimlendirme, gerçek bir ihtiyacın olduğu yerlere uygulanır. Düşük ısı kazancı olan yerlerde, ısıtma ve havalandırma yapılır. Bu tip yaklaşım, binanın yaşam süreci boyunca sabit ısı kaybına ve kazancına sahip olması beklenen mahallere uygulanır. Bu tip uygulamalar, kullanıcıların aralarında gerilim oluşturabilir. Farklı şartlara sahip iki mahalin kullanıcıları diğerinin daha iyi şartlarda olduğunu düşünüp hakkını arama yoluna gidebilir.

c) Dönüşümlü Karma Mod:
(Changeover mixed mode)
Bu mod her mahalin soğutma yükünün mevsimler arasında değişiklik gösterebileceğini göz önünde bulundurur. Bunun bir örneği çok aşırı hava şartlarında (aşırı sıcak ya da aşırı soğuk) kullanılan mekanik havalandırmadır. Ilık havalarda doğal havalandırma kullanılır. Bu kullanım, kış aylarında cereyan etkisini yok eder. Ayrıca gece havalandırması ile binanın ön soğutmasına yardımcı olur.

d) Eş zamanlı Karma Mod:
(Concurrent mixed-mode)
Mekanik ve Doğal Havalandırmanın eş zamanlı çalışmasını sağlar. Mekanik sistem taze hava ihtiyacını karşılarken açılan pencere veya açıklıklar da yaz için soğutmaya yardımcı olur. Ayrıca mekanik havalandırma gece soğutması için açılarak, doğal havalandırmada oluşabilecek güvenlik sıkıntısı giderilebilir. Çok sıcak havalarda fazladan yapılacak doğal havalandırma gereksiz taze hava sağlayacağı için enerji israfına yol açabilir.http://www.tesisat.com.tr/dokumanlar/100/TARSU_3.jpg

Şekil 5’de kullanıcılar için, seçim aşamasında kullanılmak üzere yüzeysel bir akış diyagramı yer almaktadır.

1.5. Dizayn’a Başlamak:
Yukarıda anlatılanlardan sonra doğal havalandırma uygulanabilir sonucuna varılırsa bunun tek tip mi yoksa karma sistem mi olacağına karar verilir. Bir sonraki strateji dizayn konseptine geçmektedir. Dizayn aşamasında 3 önemli basamak yer alır.

a) Hava akışının girişlerden çıkışlara kadar olan modellenmesi:
Bu model binanın şekline ve organizasyonuna bağlı olarak değişir. Ek olarak binanın ve havalandırmanın kullanım amacı ve bulunduğu arsanın konumu da etkilidir. Örneğin binanın bir yanında aşırı yoğun bir yol varsa hava girişlerini o yönden yapmak anlamsız olur. Kirlilik ve hava kalitesi açısından diğer yöne hava girişleri konulmalıdır.

b) İstenilen Hava akış Modelinin Eldesi için incelenmesi gereken temel itici kuvvetler:
Birçok stratejiler rüzgar basınçlarının göz önüne alırken bazıları sıcaklık farkından yararlanır. Bazı durumlarda bu doğal kuvvetlere yardımcı olarak fanlar kullanılabilir iyi bir tasarım, baskın kuvvetlerin istenilen akışı sağlar nitelikte olduğunu garanti edecek şekilde yapılır.

c) İstenilen hava debisi ve akış biçiminin eldesi için açıklıklarının boyutlandırılması: Burası üç aşamalı olarak gerçekleşir.
1. Isıl konfor ve hava kalitesi göz önüne alınarak akış debileri hesaplanır.
2. Dizayn koşullarında bu akış debilerini sağlamaları için açıklıklarının konumu ve boyutu hesaplanır.
3. Çeşitli doluluk oranları ve hava şartlarında sistemin otomatik çalışabilmesi için kontrol sistemi tasarlanmalıdır.
http://www.tesisat.com.tr/dokumanlar/100/TARSU_3.jpg
Bölüm 2. Örnek Bina Tarsu AVM:
1) Tasarımını yaptığımız AVM, Tarsus’ta inşaa edilecek.
AVM toplam alanı : 63.180 m²
Otopark alanı : 23 380 m²
Satış alanları : 27 750 m²
Doğal Havalandırmanı yapıldığı toplam alan : 13.426 m²

Atrium Bölgesinde Kullanılan Rooftop Unit
Adedi (Tek fanlı) : 4 Adet
Atrium için açılan Taze hava açıklıkları : 2 m² x 20 Adet = 40 m² (Toplam)
Hava Binanın Zemin katı, Güney bölümünden girerek cephede oluşturulmuş 2 m’lik geçiş alanını kat ederek atrium bölgesine açılmakta buradan da boşlukları, kullanarak 1. Kata çıkmaktadır.

1 . Kat çatısında oluşturulan açıklıklarla kirli havanın dışarı çıkarılması sağlanmaktadır. Binanın 1. katında Batı cephesinde Foodcourt alanları bulunmakta bu alanlarda negatif basınçta olduğu için cephelerden doğal olarak giren hava buralara da gitmekte Mall ve küçük dükkanlarda en kötü koşullarda 2750 kişi olacağı öngörülmüştür.

2750 kişi x 36 m³/h/kişi (10 l/s) 100.000 m³/h taze hava ihtiyacı vardır.

20 000 m³/h fast food alanlarının ihtiyacı var, toplamda 120 000 m³/h en kötü koşullarda ihtiyaç var. Bu ihtiyaç 40 m²’lik net giriş alanlarından menfezlerle sağlanacaktır. Buna göre giriş hızları

Yangın Tesisatı Projesi

TÜRCERT Teknk Kontrol ve Belgelendirme A.Ş. A Tipi uygunluk değerlendirme kuruluşu olarak yangın söndürme tesisatı projesi hizmetini uzman mühendisleri ve teknolojik altyapısıyla vermektedir.

Yangın Söndürme Tesisatı Projesi hazırlarken, makine mühendisliği ilkelerine uyulması gerekmektedir. Mekanik Tesisat Proje Tasarımı tesisat mühendisliğinin özünü içerir. Bir yapının tasarımının tekniğine uygun olarak yapılabilmesi için Kanun, Yönetmelik, Standartlar ve teknoloji yakından takip edilip, çok yönlü ve doğru bir şekilde tasarımı gerçekleme yeteneğine sahip olunmalıdır. Yangın Söndürme Tesisatı Projesi hazırlarken ülkemizde yayımlanan mevzuat ve standartlara uyulması zorunludur. Proje düzenlenir iken; rapor ve hesaplar bir arada, kat planı, kolon şemaları ve boru izometriğinin bir arada olması esastır. Yangından korunma ve söndürme projeleri diğer tesisat projelerinin rapor ve hesaplarından ayrı hazırlanarak, projelerde diğer tesisat projelerinden ayrı düzenlenmelidir. Ancak iklimlendirme ve havalandırma tesisatı ile birlikte yapılacak duman kontrolünde; duman kontrolü projeleri de yangından korunma ve söndürme projelerine ilave edilmelidir. Rapor ve hesaplar, asgari üçer (3) nüsha olarak düzenlenmelidir.

 

YANGIN SÖNDÜRME TESİSATI PROJESİ HAZIRLAMA AKIŞ ŞEMASI

Proje ön sayfa dizaynı ve yazımı

Vaziyet planı ve kesit

Kat planları

Bodrum kat

Zemin kat- Normal kat

Kolon şeması ve boru izometriği

Sabit boru tesisatı tasarımı

Yangın dolaplan tesisatı tasarımı ve hesabı

Bina dışı yangın hidrant tesisatı tasarımı

Otomatik sulu yangın söndürme tesisatı tasarımı, hesabı ve çizimi

Yangın suyu deposu ve tesisatı tasarımı

Yangın pompa dairesi 1/20 ölçekte detay çizimi

Duman kontrol ve yönetim sistemi tasarımı ve hesabı

Merdiven basınçlandırma tasarımı ve hesabı

Mutfak davlumbaz söndürme tesisatı tasarımı ve hesabı

 

YANGIN SÖNDÜRME TESİSATI PROJESİ ÖN SAYFA DİZAYNI VE YAZIMI

Proje ön sayfasının düzeni A4 formunda hazırlanacaktır.

Yazı standardı 0,4 mm olacaktır.

Proje ön sayfa tasarımı standart olacaktır.

Birinci sayfa:

4708 sayılı Kanun uygulanan illerde: Sol taraf proje sorumlusu, sağ taraf denetim uzmanının onayına ayrılır.

4708 sayılı Kanun dışında kalan yerler için: Sol taraf proje sorumlusu, sağ taraf TUS onayı için ayrılır. Birinci sayfa İkinci satır sol tarafı MMO (vize) onayı, sağ tarafı belediye onayına ayrılır.

Orta kısım proje sorumlusunun, firma, adres, telefon ve vergi numarası ile mekanik tesisat projesinin cinsi bilgileri yazılacaktır.

Alt kısım arsanın ortak mesleki denetim esaslarına göre bilgileri ve mekanik tesisat projesinin proje sorumlusu ve TUS ya da denetim sorumlusunun adı, soyadı, Oda sicil numarası, büro tescil numarası ve imza bölümleri düzenlenmiştir.

Yapının özellikleri bölümüne binanın tehlike sınıfı ve binaya en yakın itfaiye birimi yazılacaktır.

Bilgiler eksiksiz ve tam olarak doldurulup imzalanacaktır.

İkinci sayfada ise 1/500 ölçekli bina vaziyet planı, kesit planı ve yön bulunacaktır.

Yangından korunma ve söndürme projesi, tasarımı onaylı mimari projeye yaptırılacaktır. Yangından korunma ve söndürme projesi yapılmadan önce mimar, müteahhit ve mal sahibinden yangın tahliye projesi ve yangın güvenli bölgeler ile pasif koruma bilgileri alınacak.

Projede gösterilen cihazların ve boruların, MMO çizim tekniğine uygunluğu aranacaktır.

 

2. VAZİYET PLANI VE KESİT

Vaziyet planı sayfa düzeni A4 formunda hazırlanacaktır.

Vaziyet planında yön belirtilecektir.

Vaziyet planı çizgi kalınlığı 0,2 mm olacaktır.

Yazı standardı 0,3 mm olacaktır.

Yapının 1/500 ölçekli plan veya büyük ve yaygın yapılarda uygun bir ölçekte olması ve kat sayısını belirten kesit çizilmesi gereklidir.

Birden fazla yapı olması durumunda bloklar arası boru bağlantısı, zon vana yerleri, bina dışı hidrant yerleri ve pompa dairesi yeri gösterilecek.

Yangın suyu deposu ve itfaiye bağlantı ağzı yeri gösterilecek.

İtfaiye teşkilatı şehir hidrantı ölçek dahilinde ise vaziyet planında gösterilecektir.

TÜRCERT, Yangın Söndürme Tesisatı Projesi hazırlama hizmetini Türkiye genelinde vermektedir. Mekanik Tesisat Proje ve Uygulama konusunda REF Enerjiden destek ve hizmet alabilirsiniz.

Sprink (yağmurlama) sisteminin amacı; yangına erken tepki verilmesinin sağlanması ve yangının kontrol altına alınması ve söndürülmesi için belirli bir süre içerisinde tasarım alanı üzerine belirlenen miktarda suyun boşaltılmasıdır. Sprink sistemi, aynı zamanda bina içindekilere alarm verilmesi ve itfaiyenin çağrılması gibi çeşitli acil durum fonksiyonlarını da aktif hâle getirebilir. Sprink sistemi; yağmurlama başlıkları, borular, bağlantı parçaları ve askılar, tesisat kontrol vanaları, alarm zilleri, akış göstergeleri, su pompaları ve acil durum güç kaynağı gibi elemanlardan meydana gelir. Sprink sistemi elamanlarının TS EN 12259’a uygun olması şarttır.

Bakanlar Kurulunun 10.08.2009 gün ve 2009/15316 sayılı kararı ile resmi gazetenin 9.09.2009 gün ve 27344 sayılı sayısında yayınlanan “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” doğrultusunda sprink sisteminin zorunlu olduğu durumlar Madde 96’da belirtilmiştir.

a) Yapı yüksekliği 30.50 m’den fazla olan konut haricindeki bütün binalarda,

b) Yapı yüksekliği 51.50 m’yi geçen konutlarda,

c) Alanlarının toplamı 600 m2’den büyük olan kapalı otoparklarda ve 10’dan fazla aracın asansörle alındığı kapalı otoparklarda,

ç) Yatılan oda sayısı 100’ü veya yatak sayısı 200’ü geçen otellerde, yurtlarda, pansiyonlarda, misafirhanelerde ve yapı yüksekliği 21.50 m’den fazla olan bütün yataklı tesislerde,

d) Toplam alanı 2000 m²’nin üzerinde olan katlı mağazalarda, alışveriş, ticaret ve eğlence yerlerinde,

e)Toplam alanı 1000 m2’den fazla olan, kolay alevlenici ve parlayıcı madde üretilen veya bulundurulan yapılarda, otomatik sprinkler sistemi ile korunacaktır.

 

Binaların yangın algılama ve söndürme projeleri, tesisat projelerinden ayrı olarak hazırlanır. Bir kat alanı 2000 m2’den fazla olan katların tahliye projeleri mimari projelerden ayrı olarak hazırlanır. Tahliye projeleri diğer yapılarda mimari projelerde gösterilir. Projeler; ilgili belediye itfaiye birimlerinin uygun görüşü alındıktan sonra, ruhsat vermeye yetkili merciler tarafından onaylanarak uygulanır. Belediye itfaiye birimlerince, projelerde değişiklik veya ilâve gerekli görülmesi halinde, istenilen değişiklik veya ilâvenin bu Yönetmeliğin hangi maddesine istinaden gerekli görüldüğünün belirtilmesi mecburidir. Yorumlanması gereken, açıklık gerektiren veya belirsiz olan konularda Bayındırlık ve İskân Bakanlığının görüşü alındıktan sonra işlem ve uygulama yapılır.

Projeye başlamadan önce ilk olarak elimizdeki mimari projeyi temizlemek gerekli temizlemekten kastım gereksiz yazı, çizgi, ölçü vs. varsa silinmeli, sade anlaşılır bir mimari proje oluşturulmalı, renklerinide projeye baktıgımız zaman mimari kısmı arka planda kalması için yani çizilen projenin ön plana çıkması için mimari renk tonları koyu olanlar (örn. 8 numara gibi) kullanılır.

Mimari temizleme işi bittikten sonra mimariyi incelemek, tanımak gerekli.Mesela mekanik odaları nereler ? şaftlar nerede var uygun mu degil mi ? Yangın itfaiye bağlantı ağzını nereye bırakabilirim ? gibi soruların cevaplarını ararsınız.Cevaplarını bulduktan sonra sprinkler tesisatını yapmaya başlarsınız.İlk olarak mimari büyükse zonlama planı hazırlarsınız.Mimariyi zon zon ayırırsınız.Kuru sistemleri ayrı ıslak sistemleri ayrı zonlarsınız.Zonlama planı hazırlandıktan sonra borulama hakkında da örn. loop sistem,grid sistem veya te baglantı mı olacak gibi bilgi alırsınız.Bu bilgiyede ulaştıktan sonra sprinkler yerleştirmeye başlarsınız.

Tehlike sınıflarına göre sprinkler yerleştirirsiniz.Sprinkleri tiplerine göre yerleştitirirsiniz.Kuru hat ise upright sprinkler (dik tip) ıslak ise pendent sprinkler (sarkık tip) sembolü koyarsınız.Bazı bölümlerde side wall (duvar tipi) sprinkler kullanırsınız.Sprinkler yerleşimi bittiginde zonlamaya göre borulamaya başlarsınız.Borulamayı yaparken layerli çalışırsanız sizin için faydalı olacaktır.

Islak zonlarda sprinkler sistemi ana besleme borusu birden fazla yangın hattına hitap edebilir.Eger ana besleme borusundan birden fazla zon beslenecekse her bir zon veya kolon hattına akış anahtarı, test ve drenaj vanası ve izleme anahtarlı kelebek vana konulur.Borulamayıda bitirdikten sonra yangın dolabı yerleşimlerini yaparsınız.Yangın dolap hattınıda isterseniz ana hattan baglarsınız veya ayrı bir zon gibide düşünebilirsiniz.Yangın dolabı hattıda bittikten sonra önce incelemiş oldugunuz itfaiye bağlantı agzınıda çizersiniz.

İşlemleri yaptıktan sonra tüm hatların girişlerini yangın pompa odasına kadar getirirsiniz.Pompa odasında da yangın pompalarını yerleştirdikten sonra pompa emişlerini ve basma kollektörlerinide gösterirsiniz.Mekanik odaya getirdiginiz hatları basma kollektörüne baglarsınız.Mekanik oda çözümüde bittikten sonra tehlike sınıfına göre çaplandırmaya başlarsınız.Çaplandırma bittikten sonra eger kuru zonlar varsa boru iç hacimleri hesaplanır.Boru iç hacminin normal çıkması için zonun 3000 m2 den küçük olması gerekli veya ana hattın çok uzun gitmemeli boru iç hacmini en çok arttıran büyük çaplı ana borulardır.Ana borular ne kadar uzun mesafeye giderse o kadar çok boru iç hacmi çıkar.Komple borulama, çaplandırma, mekanik oda yerleşimi, yangın dolapları yerleşimi, itfaiye baglantı ağzı yapıldıktan sonra tekrar bi gözden geçirilir eksik kalmamışsa şeması çizmeye başlanır.Şemada çizildikten sonra pafta başlığı oluşturulur birde lejant ayarlanılır ve pafta içerisinde bir yere konulur ve çizim çıktı alma aşamasına gelmiş olur.

Amaç : Kurum veya işletmelerin risklerini tanıma ve riski yönetme olanağı sağlanacak. 

Yangın tehlikesinin yeri, cinsi ve özellikleri

Meydana gelme olasılığı ve şiddeti

Risk altındaki mal miktarı

Riskin gerçekleşmesi durumunda yaratacağı kayıpla

Riskin kabul edilebilir seviyeye çekilmesi için alınması gereken önlemler

Yangın yükü ve yangın büyüklüğü

Yangın sınıfı

Yangınla mücadelede kullanılacak araç ve malzemeler belirlenir.

YANGIN GÜVENLİĞİ DEĞERLENDİRMESİ

Kurum ve işletmelerin yangın güvenliği konusunda mevcut durumlarının saptanması amacıyla, bina sınıfı ve kullanım amaçları dikkate alınarak yapılan sistematik ve kapsamlı bir değerlendirme çalışmasıdır.

Değerlendirilen bina ve tesisin yangın güvenliği konusundaki yapısal yeterliliği

Yangın önleme tedbirlerinin yeterliliği

Yangının yayılmasını önleyici tedbirlerin yeterliliği

Acil durum organizasyonu ve planlamasının yeterliliği

Can ve mal güvenliğinin yeterliliği

Personelin yangın güvenliği konusundaki bilgi ve becerileri

Yapılan bu değerlendirme sonucunda ; mevcut durum saptanarak yangın güvenliği konusundaki eksiklikler ve yapılması gereken işlemler berlirlenir.

Bu çalışma ; yapılacak işlemlerin öncelik derecelerinin belirlenmesi, bütçe , zaman planlanması yapılmasını , işlemlerin bir program dahilinde yürütülmesini ve takip edilmesinin imkanı için yetkili kurum ve kişiler tarafından raporlandırılmayı sağlar. 

Temiz Oda Test ve Ölçümleri

İnsan sağlığı bakımından önemli olan sektörlerde faaliyet gösteren işletmeler, şu amaçlarla temiz oda testlerini yaptırmak zorundadırlar: ürünlerin kirlenmeye karşı korunmasını sağlamak, çevrenin kirlenmesine engel olmak, insanların çevreye karşı korunmasını sağlamak, insanları diğer insanlardan bulaşacak mikroplara karşı korumak, çevreyi insanlardan yayılacak mikroplara karşı korumak ve çevrenin sağlıksız ürünlerden korunmasını sağlamak.

Bir kısım kirleticiler, bakteriler, mantarlar, virüsler ve benzeri mikroorganizmalar gibi canlı kirleticilerdir. Bir kısım kirleticiler ise solunan havada bulunan cansız ve uçucu maddelerdir. Ancak canlı veya cansız olsum bütün krileticiler, insan sağlığını tehdit eden boyutta olabilir. Temiz oda testleri bu değerleri belirlemek ve ortamın uygun olup olmadığını tespit etmek için yapılmaktadır.

İşletmelerin faaliyetleri gereği kurdukları temiz odaların test ve kontrollerinde şu hususlar üzerinde durulmaktadır: Tasarımı uluslararası kabul gören standartlara uygun mudur? Kullanılan malzemelerin kalitesi ve teknik özellikleri standartlara uygun mudur? İşletmenin temiz oda kriterleri standartlara uygun mudur? Temiz oda basınç testleri, sıcaklık ve nem testleri, partikül ölçüm testleri ve gerekli başka testler yapılmış mıdır? Steril bir ürün elde edebilmek için temiz odanın tasarımından, inşa edilmesine kadar birçok test ve kontrollerin yapılması gerekmektedir.

Firmamız gözetim hizmetleri kapsamında, temiz oda test ve ölçümlerini, ilgili yasal düzenlemelere ve yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara uygun şekilde yapmaktadır. Bu çalışmalarda dikkate alınan birkaç standart şunlardır:

  • TS EN ISO 14644-1 Temiz odalar ve bunlarla ilgili kontrollü ortamlar - Bölüm 1: Parçacık derişimi ile hava temizliğinin sınıflandırılması
  • TS EN ISO 14644-2 ... Bölüm 2: Parçacık derişimi ile hava temizliği ile ilgili temiz oda performansının belgeleme amaçlı izlenmesi
  • TS EN ISO 14644-4 ... Bölüm 4: Tasarım, inşaat ve ilk çalıştırma
  • TS EN ISO 14644-5 ... Bölüm 5: İşletme
  • TS EN ISO 14644-8 ... Bölüm 8: Hava kaynaklı moleküler kirlenmenin sınıflandırılması
  • TS EN ISO 14644-9 ... Bölüm 9: Partikül derişimi ile yüzey temizliğinin sınıflandırılması
  • TS EN ISO 14644-10 ... Bölüm 10: Kimyasal derişimle yüzey temizliğinin sınıflandırılması
  • TS EN ISO 14644-14 ... Bölüm 14: Havadaki tanecik derişimiyle donanım kullanılması için uygunluğun değerlendirilmesi

 

 

Mekanik ve Fiziksel Testler

İşletmeler ürünlerinin kalitesini, dayanıklılığını ve güvenliğini müşterilerine kanıtlamak, aynı zamanda ürün iadesi veya ürün geri çağırma risklerini düşürmek için, ürünlerinin fiziksel ve mekanik testlerine önem vermektedir. Tüketici ürünleri, perakende ürünler ve otomotiv dahil çok geniş bir alanda, ürünlerin güvenliği, stabilitesi ve dayanıklılığı üzerinde fiziksel ve mekanik testler yapılmaktadır.

Genel anlamı ile fiziksel ve mekanik ürün testleri stabilite testleri, güç testleri ve dayanıklılık testlerini kapsamaktadır. Bu testler ayrı ayrı yapılabildiği gibi, ürünlerin deformasyon, yapışkanlık, çekme, darbe ve bükme gibi olası mekanik testleri de kapsama alınabilmektedir. Yapılan bütün testler, kullanılan ham maddelerin kalite testlerinden, bitmiş ürünlerin kalitesine kadar üretim süreçlerinin herhangi bir aşamasında uygulanabilir.

Esas olarak malzemelerin fiziksel testleri arasında yoğunluk, manyetik özellik, termal iletkenlik, elektrik iletkenliği, spesifik ısı ve termal genleşme testleri bulunmaktadır. Mekanik testler arasında ise sertlik, çekme, basma, yorulma, darbe ve aşınma testleri bulunmaktadır.

Örneğin mekanik testler arasında yapılan çekme ve basma testleri, malzemelerin statik yük altında mekanik özelliklerini tespit etmek için yapılmaktadır. Özel test cihazları kullanılarak malzemelerin çekme, basma ve eğilme testleri yapılmaktadır.

Malzemelerin mekanik testlerinde dikkate alınan birkaç standart şunlardır:

  • TS EN ISO 527-1 Plastikler - Çekme özelliklerinin tayini - Bölüm 1: Genel prensipler
  • TS EN ISO 527-2 Plastikler - Çekme özelliklerinin tayini - Bölüm 2: Kalıplama ve ekstrüzyon plastikleri için deney şartları
  • TS EN ISO 1798 Polimerik malzemeler - Esnek - Gözenekli - Çekme mukavemeti ve kopma anındaki uzamanın tayini
  • TS EN ISO 868 Plastikler ve ebonit - Batma sertliğinin durometre ile tayini (shore sertliği)
  • TS EN ISO 179-2 Plastikler - Charpy darbe özeliklerinin tayini - Bölüm 2: Cihazlı darbe deneyi
  • TS EN ISO 180 Plastikler - Izod darbe mukavemetinin tayini

Kontrol ve muayene hizmeleri veren kuruluşların faaliyet konularından biri de mekanik ve fiziksel testlerdir. Firmamız da gözetim hizmetleri kapsamında, mekanik ve fiziksel testler yapmaktadır. Bu çalışmalarda ilgili yasal düzenlemelere ve yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara uyulmaktadır. Ayrıca firmamız, Türk Akreditasyon Kurumu’ndan (TÜRKAK), TS EN ISO/IEC 17025 standardına uygun şekilde akredite olmuştur.

 

 

Titreşim Maruziyeti Ölçümleri

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 2013 yılında, Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik yayınlanmıştır. Bu yönetmelik, mekanik titreşime maruz kalmaları ile ortaya çıkacak sağlık ve güvenlik risklerinden çalışanları korumak amacı ile iş yerlerinde olması gereken asgari gereklilikleri açıklamaktadır. Söz konusu yönetmeliğin hazırlanması sırasında, Avrupa Birliği ülkelerinde yayınlanan 2002/44/EC sayılı direktif esas alınmıştır.

Yönetmelikte geçen tanımlamalar şu şekildedir:

  • Bütün vücut titreşimi, vücudun tümüne yayıldığı zaman çalışanın sağlık ve güvenliği açısından tehlike oluşturan, bilhassa bel bölgesinde ve omurgada rahatsızlıklara neden olan mekanik titreşimlerdir.
  • El-kol titreşimi, vücudun el ve kollarına yayıldığı zaman, çalışanın sağlık ve güvenliği açısından tehlike oluşturan, bilhassa eklem, kemik, damar, sinir ve kas rahatsızlıklarına neden olan mekanik titreşimlerdir.
  • Maruziyet eylem değeri, aşılması halinde, çalışanın titreşime maruziyetinden kaynaklanan tehlikelerin kontrol altına alınmasını gerektiren değerdir.
  • Maruziyet sınır değeri, çalışanların kesinlikle üzerinde bir titreşime maruz kalmaması gereken değerdir.

Sözü edilen yönetmelikte maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri şu şekilde belirlenmiştir:

  • El-kol titreşimleri için,
    • Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri, 5 m/s2
    • Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem değeri, 2,5 m/s2
  • Bütün vücut titreşimleri için,
    • Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri, 1,15 m/s2
    • Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem değeri, 0,5 m/s2

İşverenler, iş yerinde risk değerlendirme çalışması yapmak, gerekirse çalışanların maruz kaldığı mekanik titreşim düzeyini ölçtürmek ve mekanik titreşime maruziyet değerlerini tespit etmek zorundadır. Bu ölçümler, İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizi Yapan Laboratuvarlar Hakkında Yönetmelik esaslarına göre yapılmaktadır. İşletmeler, maruziyetten kaynaklanan riskleri kaynağında yok etmek veya etkilerini en aza indirmekle yükümlüdür. Bu kapsamda, gerekirse başka çalışma yöntemlerini seçmek, mümkün olan en düşük düzeyde titreşim yapan iş ekipmanlarını kullandırmak, titreşimlerin etkisini düşüren yardımcı ekipmanlar sağlamak ya da iş ekipmanları için uygun bakım programları uygulamak zorundadır.

 

Firmamız gözetim hizmetleri kapsamında, titreşim maruziyeti ölçümlerini, ilgili yasal düzenlemelere ve yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara uygun şekilde yapmaktadır.