Asansör Muayeneleri

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından 2005 yılında, İnsan Taşımak Üzere Tasarımlanan Kablolu Taşıma Tesisatı Yönetmeliği (2000/9/AT) yayınlanmıştır. Bu yönetmelik, Avrupa Birliği’nde aynı isimle yayınlanan direktif esas alınarak hazırlanmıştır. Bu yönetmeliğin amacı, insanları taşımak üzere tasarlanan kablolu taşıma sistemlerinin güvenlik aksamlarının ve alt sistemlerinin tasarlanmasına, imal edilmesine ve hizmete alınmasına yönelik asgari güvenlik koşullarını ve bu sistemlerin belgelendirilmesine, işaretlenmesine ve piyasaya sunulmasına dair esasları içermektedir.

İnsan taşımak amacı ile tasarımlanan kablolu taşıma sistemleri içinde en fazla dikkat çekenler, teleferik, telesiyej ve teleskilerdir. Kullanım amacına bağlı olarak teleferik sistemleri, farklı şekillerde üretilmektedir. Tek halatlı, düşük kapasiteli teleferik sistemleri yanında çift halatlı ve yüksek kapasiteli teleferik sistemleri de vardır. Uzun mesafelerde ve yüksek zeminlerde genelde çift halatlı telekfrik sistemleri tercih edilmektedir.

Genelde kayak merkezlerinde kullanılan telesiyejler ve teleskiler de aslına bakılırsa basit birer teleferik sistemidir. Bu sistemler arazi yapısına bağlı olarak alçak veya yüksek çekici halat ile çalışmaktadır.

Bütün teleferik sistemleri, telesiyejler ve teleskiler insan taşımaktadır ve can güvenliği açısından riskli araçlardır. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği gereğince bu sistemlerin insanların can güvenliğini korumak amacı ile, yılda en az bir kere makine mühendisleri, makine teknikerleri ve yüksek teknikerler tarafından kontrol ve muayene ettirilmesi gerekmektedir.

Firmamız insan taşımak amacıyla tasarımlanan kablolu taşıma sistemlerinin düzenli kontrol ve muayenelerini yapmaktadır. Bu çalışmalar sırasında ilgili yasal düzenlemelere ve yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara ve test yöntemlerine uygun hareket edilmektedir. Bu konuda esas alınan birkaç standart şunlardır:

• TS EN 12929-2 İnsan taşımak için tasarımlanan havai hat tesisleri için güvenlik kuralları - Genel şartlar - Bölüm 2: Taşıyıcı vagon frenleri olmayan ters çevrilir iki kablolu havai halatlı yollar için ilave kurallar
• TS EN 12927-2 İnsan taşımak üzere tasarımlanan kablolu taşıma tesisleri için güvenlik kuralları - Halatlar - Bölüm 2: Güvenlik faktörleri
• TS EN 12397 İnsan taşımak üzere tasarımlanan kablolu taşıma tesisleri için güvenlik kuralları - İşletme

Kullanım amaçlarına göre asansörler sınıflandırılacak olursa, insan asansörleri, yük asansörleri, servis asansörleri ve maden ocakları asansörleri gibi bir gruplandırma yapılabilir. İnsan asansörleri özellikle insanların kullanması için tasarlanmış olan ve kullanım rahatlığı ve kabin konforu sağlanmış olan asansörlerdir. Yük asansörleri, daha ziyade ağırlıklı olarak yük taşımakta kullanılan, insanların kullanmasına izin verilmeyen, genelde düşük hızlı ve basit yapılı asansörlerdir. İlk olarak 1960’lı yıllarda elektronik olarak kontrol edilebilen servis asansörleri kullanılmıştır.

Servis asansörleri genelde en fazla beş yüz kg taşıma kapasitesine sahiptir ve daha çok lokantalarda, sağlık kuruluşlarında, bazı işletmelerde, kütüphanelerde ve ofislerde katlar arası eşya ve malzeme taşımak amacı ile kullanılmaktadır. Bu yüzden de neme ve aşınmaya karşı dayanıklı olarak üretilmektedir. Ayrıca kolay temizlenebilen ve hijyenik özellikte olması talep edilmektedir. Bu tür asansörler bir insanın içine giremeyeceği boyutlardadır ve döner bir tahrik sistemi ile çalışmaktadır.

Servis asansörlerine, küçük boyutlu yük asansörleri demek yanlış olmaz. Daha çok lokanta mutfaklarında kullanıldığı için bunlara mutfak asansörü veya yemek asansörü de denmektedir.

Servis asansörleri can güvenliği açısından bir risk yaratmasa da taşıdıkları yüklerin zarar görmesi açısından risk taşımaktadır. Bu nedenle servis asansörlerinin de hiç değilse yılda bir kere kontrol ve muayene ettirilmesi gerekmektedir.

Bu tür asansörlerin de kendi boyutlarında aşırı yük uyarı sistemi, çarpma önleme sistemi, gereksiz aşağı ve yukarı hareket önleme sistemi, frenli motor sistemi, elle serbest bırakma sistemi ve sesli hareket uyarı sistemi gibi bir takım güvenlik sistemleri bulunmaktadır.

Muayene ve test kuruluşları tarafından servis asansörlerinin periyorik kontrolleri yapılmaktadır. Firmamız da servis asansörlerinin düzenli kontrol ve muayenelerini yapmaktadır. Bu çalışmalar sırasında ilgili yasal düzenlemelere ve yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara uygun hareket edilmektedir. Bu konuda dikkate alınan birkaç standart şunlardır:

• TS EN 81-3+A1 Asansörler - Yapım ve montaj için güvenlik kuralları - Bölüm 3: Elektrikli ve hidrolik servis asansörleri
• TS EN 81-20 Asansörlerin yapım ve kurulumu için güvenlik kuralları - İnsan ve eşyanın taşınması için asansörler - Bölüm 20: İnsan ve eşya asansörleri

Genel olarak bütün asansörler elektrik gücü ile çalışmaktadır. Bazı asansörlerde ise hidrolik sistemler kullanılmaktadır. Hidrolik asansörler çok eskiden beri fabrikalarda ve depolarda kullanılmaktadır. Önceleri sıvı olarak su kullanılırken daha sonra yağ kullanılmaya başlanmıştır. Daha ziyade fazla yüksek olmayan noktalara yük çıkarmak için kullanılan hidrolik asansörler, 1950’lerden sonra insanları taşımak için de yaygın şekilde kullanılmaya başlanmıştır. 1980’lerde hidrolik asansörlerin pazar payı Amerika’da yüzde 60’lara, Avrupa’da ise yüzde 55’lere ulaşmıştır. Ülkemizde ise pek tercih edilmemektedir.

Bugün hidrolik asansörler, büyük yüklerin alçak yüksekliklere çıkarılması için ve genelde çatı problemleri olan yerlerde daha fazla kullanılmaktadır. Bu tür asansörler 4 tona kadar ağırlıkları kaldırabilmektedir. Çalışma sistemi, hidrolik üniteden pistona geçen yağın pistonlarda hareketlendirilmesi esasına dayanmaktadır. Bu asansörlerde iniş hareketi, tamamen kabinin kendi ağırlığı ile olmaktadır.

Asansörlerin boyutlarına ve kapasitelerine göre farklı piston çeşitleri bulunmaktadır. Hidrolik asansörlerin en güzel yanı, elektrik kesilmelerinde yaşanan kat arasında kalma durumu ile hiç karşılaşılmamasıdır. Yükü en yakın kata bırabilecek bir sistemle donatılmıştır.

Hidrolik asansörler, villalarda, konutlarda, tadilat yapılan binalarda, özellikle tarihi binaların restorasyon çalışmalarında, bina statiğine ilave yük gelmesi istenmeyen durumlarda, tiyatro ve opera sahnelerinde ve alışveriş merkezlerinde panoromik amaçlı kullanılmaktadır.

Hidrolik asansörler insan ve yük taşıdıkları için, can sağlığı ve mal güvenliği bakımından düzenli kontollerinin yapılması gerekmektedir. Mevcut yasal düzenlemelere göre yılda en az bir kere makina mühendisleri, makina teknikerleri ve yüksek teknikerler gibi yetkili kişiler tarafından kontrol edilmesi yasal bir zorunluluktur.

Firmamız asansör muayeneleri kapsamında, elektrikli ve hidrolik asansörlerin düzenli kontrol ve muayenelerini yapmaktadır. Bu çalışmalar sırasında ilgili yasal düzenlemelere ve yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara uygun hareket edilmektedir. Bu konuda dikkate alınan birkaç standart şunlardır:

• TS EN 81-3+A1 Asansörler - Yapım ve montaj için güvenlik kuralları - Bölüm 3: Elektrikli ve hidrolik servis asansörleri
• TS EN 81-20 Asansörlerin yapım ve kurulumu için güvenlik kuralları - İnsan ve eşyanın taşınması için asansörler - Bölüm 20: İnsan ve eşya asansörleri

İnşaat asansörleri başta olmak üzere bina cephe platformlarının kullanımı, inşaat sektörünün gelişmesi paralelinde giderek artmıştır. Ancak bu artış ile birlikte bu ekipmanlardan kaynaklanan iş kazalarında da artış gözlenmektedir.

İnşaat asansörleri, dış cephelere monte edilebildiği gibi aynı zamanda bina içine de uygun şekilde monte edilmektedir. Çok kolay sökülüp kurulabilen inşaat asansörleri ve cephe asansörleri, binanın inşaatı yükseldikçe ilaveler yapılarak asansör sistemi de yükseltilmektedir. İnşaat asansörleri sadece bina inşaatında değil, baraj inşaatlarında, viyadüklerde, çimento bacalarında ve ihtiyaç duyulacak daha birçok yerde kullanılmaktadır.

Genel olarak inşaat asansörlerindeki en büyük tehlikeler, asansörün düşmesi, kolonların eğrilmesi veya kırılması, fırtına veya şiddetli rüzgarlar ve elektrik kesilmeleridir. İş Güvenliği Kanunu’na göre işverenler, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamak zorundadır. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre de işverenleri işyerinde kullanılacak makinaların ve iş ekipmanlarının yapılacak işe uygun olmasını sağlamak ve bunların çalışanlara sağlık ve güvenlik bakımından zarar vermemesi için gereken önlemleri almak zorundadır.

İş ekipmanlarında frenleme sistemleri olmak zorundadır. Çok gerekli durumlarda bu sistemlerin bozulması halinde otomatik olarak devreye girecek veya kolayca ulaşılabilecek acil frenleme sistemleri de bulunmak zorundadır.

Bu güvenlik sistemleri yanı sıra inşaat asansörleri ve cephe asansörleri İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’nde kaldırma ve iletme makinaları arasında sayılmaktadır ve her yıl en az bir kere kontrol ve muayenelerinin yaptırılması gerekmektedir.

İnşaat asansörleri çalışanların performasını arttırması ve inşaat maliyetlerini düşürmesi açısından önemli ekipmanlar arasındadır, ancak çalışanların can güvenliği ve mal emniyeti açısından düzenli kontrollerinin yaptırılması yasal bir zorunluluktur.

Firmamız, inşaat asansörlerinin ve cephe asansörlerinin kontrol ve muayene hizmetlerini, ilgili yasal düzenlemelere ve yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara uygun şekilde gerçekleştirmektedir. Bu konuda dikkate alınan birkaç standart şunlardır:

• TS EN ISO 14798 Asansörler, yürüyen merdivenler ve yürüyen bantlar - Risk değerlendirilmesi ve risk azaltılması
• TS EN 81-3+A1 Asansörler - Yapım ve montaj için güvenlik kuralları - Bölüm 3: Elektrikli ve hidrolik servis asansörleri
• TS EN 81-20 Asansörlerin yapım ve kurulumu için güvenlik kuralları - İnsan ve eşyanın taşınması için asansörler - Bölüm 20: İnsan ve eşya asansörleri